Bogato kulturno-istorijsko i prirodno nasleđe Temerina iskazuje se u očuvanim objektima dvorca Sečen, Starim parkom i etno kućama koje neguju tradiciju žitelja ovog mesta. Dvorac daje poseban pečat ovdašnjoj kulturi i istoriji. Zidine stare više od dva veka pamte mnogo značajnih događaja, a u njima su boravili važni ljudi i živele čuvene porodice.
Ovaj rezidencijalni objekat je izgradila porodica Sečen 1795. godine. Njegovi projektanti nisu poznati, ali prema nekim saznanjima crkva, gostoprimnica i istočni deo dvorca su izgrađeni na osnovu planova Jožefa Kiša. Porodica Sečen je, prema dostupnim podacima, godinama upravljala Temerinom, vodila raskošan život i bila cenjena kod kmetova. U jednoj hronici se navodi da je Karolj Sečen nazivan „ocem svojih kmetova“, budući da se mnogo žrtvovao za njih, delio im novac i žito.
„Tokom revolucije seljaka 1848. godine deo dvorca je uništen. Porodica Sečen je tad napustila dvorac. Smatra se da su nestali kroz tunele koji su postojali ispod ove „palate“. Jedan izlaz je vodio ka jezeru, a drugi prema vašaristu i narednih 12 godina ovaj objekat nije pripadao nikome. Poslednji izdanak ove porodice je 1874. godine prodao imanje Temerin i kaštel čuvenom, bogatom trgovcu Antalu Fernbahu iz Apatina“, objašnjava Milomir Radić, direktor srednje škole koja je danas smeštena u zamku.
Fernbahovi naslednici, Ana i Petar su posedovali čitav Temerin sve do 1920. godine i agrarne reforme Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Porodica Fernbah je bila izuzetno imućna što su dokazivali i tada brojni industrijski objekti i veliki kompleksi zemlje u Bačkoj, Banatu i Mađarskoj krajem 19. i početkom 20. veka. Nakon agrarne reforme dvorac je prodat porodici Matković, u čijem je posedu ostao do kraja Drugog svetskog rata. Posle toga je pretvoren u društvenu imovinu.
Najbolji baštovani napravili su prelep park za vreme Sečena, a potom je zahvaljujući Ani Fernbah preobraćen u ukrasnu baštu, punu cveća, vodoskoka i ukrasnog bilja. Porodica i njeni gosti su dobar deo dana provodili upravo u parku. Nedeljom su se tuda mogli šetati i obični građani dok su ostalim danima u prelepe bašte mogli ući samo đaci i gradski intelektualci. Park danas održava Javno komunalno preduzeće Temerin. Njegov izgled obogaćuje jezero, a za rekreativce je izgrađena trim staza.
„Park oko dvorca je pretvoren u školsko igralište i gradski park. Pomoćni objekti, letnjikovac i fontana su pretvoreni u kafić, koji više ne radi. Nekada je celokupno imanje u okolini dvorca zauzimalo površinu od 13 jutara. Kaštel je kao značajno kulturno dobro stavljen pod zaštitu 1949. godine, dok je park zaštićen 1977. godine i sačuvan je u gotovo izvornom obliku. U ovom objektu, jednostavnog baroknog klasicizma, danas je smeštena Srednja škola „Lukijan Mušicki”, kazao nam je Zoran Govedarica iz Turističke organizacije opštine Temerin.
Tamara Pantelić, polaznica obuke „Pokreni mehanizam“
