Posmatrajući budžet opštine Bečej po godinama, udeo budžeta za kulturu je u okviru proseka izdvajanja drugih opština i gradova na nivou Južnobačkog okruga, Vojvodine i Republike Srbije, piše u planu razvoja kulture.
Prema korisnicima, najviše sredstava iz budžeta opštine se izdavaja za delatnost ustanova kulture čiji je osnivač Skupština opštine. Povećava se iznos koji opština izdvaja za realizaciju programa i projekata koja realizuju udruženja građana. Sredstva za programe i projekte koja realizuju udruženja građana opredeljuju se putem javnih konkursa u oblasti kulture. U pogledu ostvarivanja prava mađarske nacionalne manjine, kroz delatnost udruženja građana, uočava se da je uspostavljeno stabilno finansiranje programskih aktivnosti u oblasti kulture.
Nažalost, prvenstveno oslanjanje na opštinski budžet u finansiranju programskih aktivnosti kulture, zbog ograničenih sredstava predstavlja i ograničavajući faktor.
Potrebno je stvoriti uslove da se bolje iskoriste mogućnosti koje nude konkurisi na republičkom i pokrajinskom nivou (razni konkurisi ministarstava, pokrajinskih sekretarijata i sl.), ali i koristiti međunarodne fondove npr. fondove Evropske unije radi finansiranja projekata iz oblasti kulture. U tom smislu treba obezbediti pomoć organizacijama koje predlozima projekata konkurišu za sredstva kod međunarodnih fondova i organizovati edukacije za pisanje projekata.
Mere i ciljevi koje treba postići
Plan razvoja kulture Opštine Bečej pokriva period od tri godine i postavlja strateške ciljeve kulture u opštini Bečej, koji počivaju na sledećim principima:
● Strategija razvoja kulture i kulturne politike moraju da promovišu kreativnost u svim svojim formama, da omoguće pristup kulturnim sadržajima svim građanima bez obzira na pol, nacionalnost, starost, mentalno i fizičko stanje
● Naglašavanje potrebe da se pored kulturnog diverziteta i pluralizma, uvažavaju univerzalne vrednosti
● Uvažavanje regionalnih, nacionalnih i evropskih razvojnih ciljeva i okvira
● Promocija međunarodne kulturne saradnje
● Jačanje osećanja kulturnog identiteta i osećanja pripadnosti
● Uvažavanje realnog stanja materijalnih, ljudskih i institucionalnih resursa kulture
● Korišćenje potencijala za unapređenje kulturnih resursa
● Ukazivanje na načine na koje se ograničenja u razvoju kulture i društva uopšte mogu prevazići
● Posmatranje kulture kao dimenzije ukupnog razvoja lokalne zajednice
● Uvezivanje kulture i razvoja, poštovanje kulturnog identiteta, tolerancija prema kulturnim razlikama, socio-ekonomska jednakost
● Jačanje učešća građana u kulturnom životu
● Omogućavanje svim pojedincima i ustanovama da iniciraju i da učestvuju u kulturnom životu zajednice.
Da bi se unapredio kulturni život opštine Bečej potrebno je sprovesti dva specifična cilja – unapređenje sistema kulturne politike i unapređenje komunikacije sa akterima u kulturi i jačanje participativnosti. Konkretno i takstativno, kako je definisano planom, opština Bečej zajedno sa akterima, treba da uradi sledeće.● osnivanje Saveta za kulturu kao stalnog konsultativnog tela sačinjenog od predstavnika opštine, ustanova i nezavisnih eksperata iz oblasti kulture i umetnosti
● osnivanje Foruma za kulturu koji najmanje jednom godišnje saziva član Opštinskog veća zadužen za kulturu radi redovne komunikacije i razmene mišljenja predstavnika vlasti sa ustanovama, udruženjima i ostalim akterima u kulturi
● planiranje i kontinuirano sprovođenje istraživanja potreba građana, posebno mladih u svrhu prepoznavanja ukusa, navika i potreba (ankete i intervjui)
● planiranje i sprovođenje evaluacije rada ustanova i programa udruženja građana podržanih na javnim konkursima
● obezbediti transparentnost procesa finansiranja i sufinansiranja projekata u kulturi: definisati jasne kriterijume i obrazloženja odobrenih projekata
● uvesti kriterijum vrednovanja stvaralaštva društveno ranjivih grupa kod izbora za projekte po javnom konkursu
● u javnim konkursima posebno vrednovati projekte, programe i manifestacije kojima se promoviše negovanje kulturnog nasleđa, tradicija i običaja oba većinska naroda u opštini Bečej
● postepeno povećavati procenat izdvajanja za kulturu iz budžeta opštine
Da bi se obezbedila zaštita kulturnog nasleđa i unapređenje fizičke i institucionalne strukture sektora kulture potrebno je uraditi sledeće:
● izraditi listu prioriteta i trogodišnjeg plana adaptacije i infrastrukturnih ulaganja u ustanove kulture radi pravovremene izrade projektno-tehničke dokumentacije i pronalaženja izvora finansiranja
● rešiti imovinsko-pravne odnose objekata kulturnog nasleđa na teritoriji opštine Bečej
● uspostaviti sistem redovnog održavanja spomenika kulture i spomen ploča uključujući održavanje zelenih površina, prilaznih staza, mobiliijara i rasvete
● analizirati potrebe ustanova kulture u pogledu opremljenosti, posebno digitalne opremljenosti
● izraditi trogodišnji plan ulaganja u opremu prema specifičnim potrebama ustanova kulture (oprema za digitalizaciju, izložbene vitrine, rasveta, oprema za konzervaciju, mobiliijar…)
● povećanje broja zaposlenih u ustanovama kulture popunom postojećih radnih mesta i/ili izmenom sistematizacije radnih mesta
● angažovanje i obuka volontera za pomoć u realizaciji kulturnih programa
● planiranje i realizacija obuka i stručnog usavršavanja za zaposlene u ustanovama kulture radi sticanja veština za projektno finansiranje i apliciranje na EU i IPA fondove (Desk Kreativna Evropa i Antena pri Fondu za Evropske poslove)
● formirati stalno telo koje bi izvršilo kategorizaciju i obezbeđivalo uslove za održavanje manifestacija od značaja za opštinu
● doneti Odluku o stalnim značajnim manifestacijama za opštinu Bečej
● utvrditi godišnji kalendar kulturnih događaja i manifestacija u saradnji sa Turističkom organizacijom Bečeja
● unapređenje internet stranice opštine sa najavama kulturnih programa i manifestacija u cilju pravovremenog obaveštavanja građana o kulturnim dešavanjima
● jačanje vidljivosti i atraktivnosti najava događaja na internet stranicama ustanova kulture
● objavljivanje kalendara i najava kulturnih programa na internet stranici Turističke organizacije Bečej
● uključivanje mladih u kreiranje najava i izveštaja o programima ustanova i manifestacija na društvenim mrežama u saradnji sa obrazovnim ustanovama.
Kako je to navedeno u posebno delu dokumenta, implementaciju Plana razvoja kulture pratiće dva integralna postupka: praćenje i vrednovanje.
Dobre tehnike praćenja realizacije i vrednovanja učinka doprinosiće kvantifikovanju ishoda, analizi postupaka, osmišljavanju koraka za unapređenje i usklađivanje Plana.
Praćenje i vrednovanje omogućiće uvid u tok sprovođenja Plana, pri čemu se na taj način ostavlja prostor za uočavanje eventualnih propusta i preduzimanje konkretnih akcija za njihovo prevazilaženje. Kako bi se vrednovao stepen realizacije Plana, definiše se (akcioni) plan njegovog sprovođenja, pri čemu se sa posebnom pažnjom uspostavlja mehanizam za njegovo praćenje, koji se ogleda kroz formulisane indikatore za svaki cilj i meru. Praćenje je stalan proces prikupljanja informacija preko definisanih indikatora za merenje napretka u realizaciji definisanih ciljeva, odnosno mera.
Navedeni proces obezbeđuje da se ograničena sredstva za razvoj kulture iskoriste na najučinkovitiji način. On se usredsređuje na ispunjavanje planiranog i obavlja se kontinuirano, pri čemu se prati realizacija projekata i identifikuju se uspesi i problemi.
Na osnovu rezultata praćenja, prikupljenih podataka, informacija i izveštaja, analizira se izvršavanje programskih aktivnosti i projekata u okviru definisanih ciljeva, odnosno mera.
U procesu praćenja treba da učestvuju svi akteri uključeni u sprovođenje projekata, predstavnici opštinske uprave, kao i drugi akteri u kulturnom životu opštine.
Vrednovanje se nadovezuje na praćenje i neophodno je da se sprovodi na početku (ex ante), na sredini (on going) i na kraju perioda za koji je Plan definisan (ex post). Vrednovanje učinka podrazumeva ocenu relevantnosti, efikasnosti, efektivnosti i održivosti Plana u cilju njegovog preispitivanja i unapređenja, bilo u procesu njegove revizije ili tokom novog procesa strateškog planiranja. Vrednovanje će se sprovoditi uz uzimanje u obzir podataka i informacija dobijenih od svih subjekata koji su odgovorni za sprovođenje mera odnosno aktivnosti predviđenih Planom, kao i podataka i informacija koje su pribavljene iz drugih izvora, a koje se odnose na učinke Plana razvoja kulture.
Ukoliko se sprovode kako je to napisano, ovaj dokument biće presedan i primer neke nove, dobre prakse u poštovanju sopstvenih dokumenata.
Projekat „Ka transparentnijim i odgovornijim javnim finansijama“ sufinansiran je iz budžeta opštine Bečej. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izržavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
