Elaborat na javnoj raspravi: Gašenjem OŠ „Petefi Šandor“ opština godišnje štedi oko sedam, a ministarstvo oko 32 miliona dinara

Elaborat o mreži osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej kojim se, između ostalog, predlaže gašenje Osnovne škole „Petefi Šandor“ u Bečeju, u proceduri je javne rasprave do 12. marta ove godine.

Do tog datuma zainteresovani mogu da daju daju predloge i primedbe na taj dokument, i to na propisanom obrascu koji je dostupan na zvaničnoj internet stranici opštine Bečej: www.becej.rs, i u Uslužnom centru Opštine Bečej – pisarnica (soba broj 7).

Primedbe se dostavljaju na propisanom obrascu u pisanoj formi sa naznakom: Radna grupa za izradu Elaborata o mreži osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej, Trg oslobođenja broj 2, 21220 Bečej; neposredno preko pisarnice Opštinske uprave opštine Bečej ili elektronskom poštom na imejl adresu suzana.djukic@becej.rs.

Javna rasprava traje 20 dana i održava se od 20. februara do 12. marta.

U Elaboratu o mreži osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej sadržani su podaci u vezi sa brojem đaka u radom osnovnoškolskih ustanova na teritoriji opštine Bečej, a navedena su i obrazloženja za predloženo gašenje škole u Donjem gradu koju pohađa 253 đaka, što, kako je napisano i u dokumentu, nije dovoljan broj za njen opstanak. Radna grupa koja je izradila elaborat u prilog predlogu za gašenje te škole navodi da ona ima najveći pad broja učenika u poslednjih osam godina u odnosu na sve ostale škole na teritoriji opštine Bečej, što procentualno iznosi 30.68 odsto. Takođe, rad u „patuljastim“ odeljenjima nedovoljno pedagoškim, a pored toga, đaci, u odnosu na druge škole, ne postižu dovoljno dobre rezultate na takmičenjima, dok je „zamereno“ i to što jedino ta osnovna škola u opštini Bečej ne poseduje fiskulturnu salu. Pored toga, u dokumentu se navodi i da bi resorno ministarstvo i lokalna samouprava u Bečeju za potrebe OŠ „Petefi Šandor“ godišnje izdvoje oko 40 miliona dinara.

Nakon javne rasprave, dokument će biti usmeren ka Skupštini opštine Bečej, potom će se o njemu izjasniti resorni pokrajinski sekretarijat, a najzad i ministarstvo prosvete.

Dokument u celosti možete pogledati OVDE.   

O učešću u javnoj raspravi možete saznati OVDE.

Iz dokumenta izdvajamo sledeće:

Predlog odluke o Mreži javnih osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej

Prateći osam godina unazad kretanje broja učenika na teritoriji opštine Bečej, jasno je da se drastično smanjio broj učenika za 622, a samo neznatno se smanjio broj odeljenja. Uz povećanje materijalnih troškova, rapidno raste i utrošak sredstava po učeniku, kao i ukupan utrošak za materijapno održavavanje objekata obrazovanja. Osnovni cilj ovog Elaborata je da se osigura potpuni obuhvat učenika i dostupnost kvalitetnog osnovnog obrazovanja i vaspitanja, ali i da sagledamo koje su razmere neracionalnog i nepotrebnog trošenja novca.

Sagledavajući zaključke izvedene iz elaborata predlog odluke o Mreži javnih osnovnih šnola na teritoriji opštine Bečej je:

Ukida se Osnovna škola „Petefi Šandor“ Bečej. Učenici sa teritorije naseljenog mesta Bečej se upićuju prema želji roditelja u OŠ „Sever Đurkić“, OŠ „Zdravko Gložanski“ i OŠ „Šamu Mihalj”. OŠ „Šamu Mihalj” treba da izvrši verifikaciju izdvojenog odeljenja u naseljenim mestima u Drljanu i Mileševu i da se učenici sa te teritorije upišu u školu „Šamu Mihalj”. OŠ „Šamu Mihalj” preuzela bi matične knjige i drugu evidenciju OŠ „Petefi Šandor” i izdavala bi javne isprave na osnovu evidencije koju vodi. Pokretnu imovinu OŠ „Petefi Šandor” preuzela bi OŠ „Šamu Mihalj” nakon izvršenog popisa inventara. OŠ „Šamu Mihalj” sačiniće završni račun OŠ „Petefi Šandor” sa stanjem do kraja avgusta 2018. godine. Ušteda za Opštinu Bečej su sredstva namenjena za stalne i materijalne troškove nastave, tekuće popravke i investiciono održavanje objekta (ušteda procenjena na 7.700.000 dinara). Ušteda za Republiku Srbiju su bruto plate nastavnika u iznosu od oko 32.000.000 dinara.

Ovakav predlog podrazumeva ukidanje statusa pravnog lica OŠ „Petefi Šandor” Bečej. U tom slučaju, objekat ugašene centralne škole „Petefi Šandor” Bečej bio bi upotrebljen za druge potrebe obrazovnog sistema. Lokalna samouprava će se maksimalno truditi da zaposleni i učenici ne budu oštećeni prilikom gašenja škole. Lokalna samouprava će učiniti sve što je u njenoj ingerenciji da nastavnici zaposleni u OŠ „Petefi Šandor” ne ostanu bez norme. Ukoliko se utvrdi da je za nekog od zaposlenih prestala potreba sa punim ili nepunim radnim vremenom, primenjivaće se odredbe Zalona o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja i Posebnog kolektivnog ugovora za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika. Zakon o osnovama sistema obrazovanja i vaspitanja  u članu 153 reguliše preuzimanje zaposlenog sa liste, prema kome zaposleni koji je u ustanovi u radnom odnosu na neodređeno vreme, a za čijim radom je u potpunosti prestala potreba, smatra se neraspoređenim i ostvaruje pravo na preuzimanje sa liste. Takođe, Poseban kolektivni ugovor za zaposlene u osnovnim i srednjim školama i domovima učenika od člana 34 do 40, reguliše kriterijume za utvrđivanje zaposlenih za čijim je radom prestala potreba, sa punim ili nepunim radnim vremenom.

Obrazloženje odluke

U šest osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej, nastavu pohađa 2.700 učenika. Na teritoriji naselja Bečej postoje četiri osnovne škole. OŠ „Petefi Šandor”, OŠ „Sever Đurkić” i OŠ „Zdravko Gložanski” se nalaze na međusobnoj udaljenostu manjoj od 1.5 kilometra. U ovim školama se nastava odvija na srpskom i na mađarskom nastavnom jeziku. OŠ „Sever Đurkić”, OŠ „Zdravko Gložanski” i OŠ „Šamu Mihalj” Bečej može da prime sve učenike OŠ „Petefi Šandor” bez povećanja broja odeljenja jer broj učenika u odeljenjima tih škopa nije maksimalan, čak je na minimumu u odeljenjima na mađarskom nastavnom jeziku. Broj učenika koji trenutno završava osmi razred na mađarskom nastavnom jeziku je 180, a broj učenika koji završava osmi razred na srpskom nastavnom jeziku 182 učenika, što ukupno iznosi 362 učenika. Broj dece u predškolskoj ustanovi koja ove godine upisuju prvi razred osnovne škole na srpskom nastavnom jeziku je 169, a na mađarskom 142, što ukupno iznosi 311 budućih učenika prvih razreda. Na mađarskom nastavnom jeziku očekuje se 38 učenika manje, što iznosi u proseku dva odeljenja, a na srpskom nastavnom jeziku 13 učenika. Ako posmatramo period od školske 2011/2012. godinu do 2018/2019. godine uočavamo da se za osam godina konstantno smanjuje broj učenika koji upisuju prvi razred na mađarskom nastavnom jeziku. Razlog tome su migracije stanovništea uslovljene dobijanjem dvojnog državljanstva (R. Srbija i Mađarska) i pasoša Evropske unije, kao i negativan prirodni priraštaj.

Pre osam godina, školske 2011/12. godine, OŠ „Petefi Šandor“ je upisivala po dva odeljenja na mađarskom nastavnom jeziku i jedno odeljenje na srpskom nastavnom jeziku u mestu Bečej i po dva kombinovana odeljenja na srpskom u Mileševu, kao i dva kombinovana odeljenja na mađarskom nastavnom jeziku u Drljanu. Poslednje četiri godine, OŠ „Petefi Šandor” upisuje po jedno odeljenje na mađarskom nastavnom jeziku, a nema dovoljan broj učenika za samostalno odeljenje na srpskom nastavnom jeziku, pa upisuje kombinovano odeljenje. Takođe, u Mileševu i Drljanu upisuje po jedno kombinovano odeljenje od 1. do 4. razreda na srpskom i mađarskom nastavnom jeziku. Ova škola ima najveći pad broja učenika u poslednjih osam godina u odnosu na sve ostale škole na teritoriji opštine Bečej i iznosi 30.68 odsto. Iz svega navedenog se može videti da su odeljenja u OŠ „Petefi Šandor” formirana sa minimumom učenila potrebnim za formiranje odeljenja, dok u školi postoje i četiri kombinovana odeljenja. Smatramo da ne postoji potreba za kombinovanim odeljenjima na srpskom nastavnom jeziku u centralnoj zgradi OŠ „Petefi Šandor” u Bečeju jer na udaljenosti manjoj od jedan kilometar postoji druga osnovna škola. Takođe, smatramo da je rad u malim, patuljastim odeljenjima kakva su uglavnom u OŠ „Petefi Šandor” nije pedagoški, ne postoji osnova za razvoj takmičarskog duha, timskog rada i cprovođenje projektie nastave. Ako posmatramo i kvalitet nastave kroz rezultate završnog ispita i kroz rezultate postignute na takmičenjima u organizaciji Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja, vidimo da učenici OŠ „Petefi Šandor” postižu najlošije rezultate na teritoriji opštine Bečej. Evidentno je da roditelji učenika kojima je teritorijalno najbliža OŠ „Petefi Šandor” u odnosu na mesto stanovanja, decu upisuju u ostale osnovne škole baš iz navedenih razloga. OŠ „Petefi Šandor” je jedina škola u Bečeju koja nema fiskulturnu salu, te učenici nemaju adekvatne uslove za izvođenje nastave iz predmeta fizičko vaspitanje. Iz svega gore navedenog, smatramo da je u najboljem interesu učenika da nastavu pohađaju u tri preostale osnovne šnole na teritoriji naseljenog mesta Bečej po izboru roditelja.

Na teritoriji opštine Bečej postoji oko 200 slobodnih radnih normi na dan 4.2.2019. godine, (podatak se nalazi na zvaničnom sajtu Ministarstva prosvete, nauke i tehnološkog razvoja). Smatramo da će velika većina zaposlenih biti raspoređena na slobodna radna mesta. Godinama unazad zbog smanjenja broja odeljenja kako u osnovnim, tako i u srednjim školama na teritoriji opštine Bečej, stvarali su se zaposleni sa nepunim radnim vremenom i tehnološki viškovi koji su uspešno raspoređeni.

Postoji inicijativa da se u objektu OŠ „Petefi Šandor” u Bečeju uz podršku Pokrajinskog sekretarijata za obrazovanje, propise, upravu i nacionalne manjine — nacionalne zajednice i Ministarstva prosvete, nauke u tehnološkog razvoja osnuje srednjoškopski učenički dom koji će nositi ime „Petefi Šandor”.

Gašenjem OŠ „Petefi Šandor” Bečej, Opština Bečej i Ministarstvo prosvete, nauke i tehnološkog raэvoja bi ostvarili ukupnu uštedu na godišnjem nivou na oko 40.000.000 dinara.

Predloženom mrežom škola bili bi zadovoljeni svi kriterijumi iz Uredbe o kriterijumima za donošenje akta o mreži javnih predškolskih ustanova i akta o mreži javnih osnovnih škola uz uvažavanje specifičnosti lokalne tradicije, nacionalno mešovitih područja i područja naseljenih nacionalnim manjinama, kao i njihovog Ustavom zagarantovanog prava na obrazovanje i vaspitanje na jeziku i pismu nacionalne manjine.

Zaključci

Postojeći akt o Mreži osnovnih škola na teritoriji opštine Bečej nije u skladu sa realnim potrebama školskog sistema u Bečeju. Na osnovu podataka koji sy obuhvaćeni analizom, zaključuje se sledeće:

1. ŠOSO „Bratstvo” je jedina osnovna škola za decu sa smetnjama u razvoju koja upisije učenike sa čitavog područja opštine i šire, u skladu sa prostornim i kadrovskim kapacitetima. Specifična je po tome što školuje decu sa smetnjama u razvoju na srpskom i mađarskom nastavnom jeziku i smatramo je školom regionalnog značaja. Muzička škola za osnovno obrazovanje i vaspitanje „Petar Кonjović” je jedina muzička osnoena škola i upisije učenike sa čitavog područja opštine i šire, u skladu sa prostornim i kadrovskim kapacitetima.
2. OŠ „Zdravko Gložanski” Bečej, OŠ „Sever Ćurkić” Bečej i OŠ „Šamu Mihalj” Bačko Petrovo Selo ispunjavaju sve kriterijume iz Uredbe da postoje kao samostalnae javne osnovne osnovne škole. OŠ „Šamu Mihalj“ Bačko Petrovo Selo je od strane Mađarskog nacionalnog saveta proglašena za školu od posebnog nacionalnog interesa za mađarsku zajednicu.
3. Sa manje od 480 učenika na teritoriji opštine Bečej u naseljenom mestu Bačko Gradište nalazi se OŠ „Svetozar Marković” Bačko Gradište i ona ispunjava kriterijume iz Uredbe jer na udaljenosti do dva kilometra ne postoji druga osnovna škola.
4. Sa manje od 480 učenina na teritoriji opštine Bečej se nalazi OŠ „Šamu Mihalj” Bečej. OŠ „Šamu Mihalj“ Bečej ispunjava kriterijume iz uredbe jer na udaljenosti do dva kilometra ne postoji druga osnovna škopa. Ova škola je od strane Mađarskog nacionalnog saveta proglašena za školu od posebnog nacionalnog interesa za mađarsku zajednicu.
5. Sa manje od 480 učenika na teritoriji opštine Bečej se nalazi OŠ „Petefi Šandor”. Ova škola ne ispunjava uredbom propisane kriterijume s obzirom na to da na udaljenosti do dva kilometra postoji OŠ „Sever Ćurkić”. Ne smatra se da je OŠ „Petefi Šandor“ specifična po tome što izvodi nastavu na jeziku i pismu nacionalne manjine, jer sve osnovne škole na teritoriji opštine Bečej izvode nastavu dvojezično i na taj način je zagarantovano Ustavom pravo na obrazovanje i vaspitanje na jeziku i pismu nacionalne manjine. OŠ „Petefi Šandor” Bečej od strane Mađarskog nacionalnog saveta nije proglašena эa školu od posebnog nacionalnog interesa za mađarsku zajednicu.
6. Uvažavanje specifičnosti lokalne tradicije, nacionalno mešovitih područja i područja naseljenih nacionalnim manjinama je obezbeđeno u svim osnovnim školima na teritoriji opštine Bečej.
7. U narednim školskim godinama broj upisanih prvaka će biti na drastično nižem nivou u odnosu na prethodne školske godine, s obzirom na migraciona kretanja i nizak prirodni priraštaj.

Aktivno će se pratiti upis učenika u prvi razred osnovne škole i prelazak u peti razred na nivou škola/opštine. Angažovanjem nadležnih organa, regionalne školske uprave i škola radiće se na prevenciji osipanja i rešavanju konkretnih slučajeea prekidanja školovanja. Potrebno je sistematsko praćenje koja su deca izvan obrazovnog sistema i obezbeđivanje dodatne obrazovne i socijalne podrške uvek kada je to potrebno i pravovremeno što je naročito važan faktor.

U srednjoročnom periodu 2018. — 2022. godine pratiće se broj dece predškolskog i školskog uzrasta na teritoriji opštine i područjima koji pripadaju osnovnim školama, popunjenosti kapaciteta škola i potreba građana.

Ukoliko se prema podacima ustanovi da je na određenom području došlo do pada nataliteta, tako da nema više potrebe za postojanjem te škope na tom području, sagledaće se mogućnost da takve škole u narednom periodu budu izdvojena odeljenja drugih matičnih škola.