Pratite serijal o planovima lokalne samouprave u vezi sa pobošljanjem položaja Roma u Opštini Novi Bečej za šta je krajem 2020. godine usvojen akcioni plan.
Strategija za smanjenje siromaštva je prvi nacionalni dokument koji stanovanje vidi u funkciji smanjenja siromaštva i kao jedan od prioriteta društvenog razvoja. U zakonu navode se i ugrožene kategorije stanovništva čija se stambena pitanja mogu rešavati sredstvima dobijenim od prodaje stambenog fonda kojim raspolažu opština, grad, pokrajina ili republika. Identifikovana problematična područja su:
• Pravno neregulisan status
• Nedovoljna opremljenost infrastrukturom
• Prenaseljenost
• Veoma loš stambeni fond
• Siromašno okruženje
• Udaljenost od osnovnih društvenih sadržaja i servisa
Uzroci loših stambenih uslova moraju se posmatrati iz perspektive sveopšteg siromaštva u kome Romi žive. Ne radi se samo o nedostatku novca, nego o složenom problemu koji obuhvata opštu uskraćenost, loše obrazovanje, slabe mogućnosti zapošljavanja i neadekvatan pristup socijalnoj i zdravstvenoj zaštiti. Кvalitet životnih uslova u romskim naseljima razlikuje se od regiona do regiona, ali je uopšteno niži od uslova u kojima živi opšta populacija. Za rešavanje problema romskih naselja ne mogu se primenjivati iste mere, jer su ona različita po genezi, veličini, kvalitetu, položaju, pravnom statusu i dr. Treba praviti jasnu razliku između standarda života relativno malog broja Roma koji su dobro integrisani u nacionalnu većinu i onih Roma koji to nisu.
Ekonomska, društvena i politička situacija u Srbiji utiče i na državu i na celokupno stanovništvo. Neregulisan stambeni sektor, nedovoljno definisani stambeni standardi, opšta nestašica stanova u gradovima, nedostatak jeftinih stanova na tržištu, a pre svega nedovoljna finansijska podrška i slaba politička volja za rešavanje stambenih problema najsiromašnijih slojeva stanovništva ipak najteže pogađaju Rome.
Problemi koji se javljaju u pojedinim delovima naseljenih mesta u opštini jesu stambeni objekti u kojima žive Romi koji nisu legalizovani, nemaju struju, tekuću vodu i kanalizaciju.
U procesu legalizacije poseban problem predstavlja nemogućnost utvrđivanja vlasništva nad parcelom ili nekretninom zbog neposedovanja ugovora ili drugih dokaza o vlasništvu. U Šušanju značajan problem prave podzemne vode kao i nepostojanje uređene kanalske mreže za odvođenje atmosferskih voda u pojedinim delovima opštine. Кroz ciljeve Lokalnog akcionog plana potrebno je raditi na unapređenju uslova stanovanja za romske porodice u romskim naseljima putem uključivanja neformalnih romskih naselja u formalni proces planiranja sa ciljem da se priključe formalnom životu i funkcionisanju urbane sredine kroz regulisanje imovinsko-pravnog statusa objekata u romskim naseljima. Unapređenje uslova življenja u naseljima u kojima živi romska populacija predstavlja obezbeđivanje legalnog korišćenja stana i poseda u svim aspektim, omogućavanje zdravog života porodice i pojedinaca, olakšanje života žene i deteta, obezbeđivanje adekvatnih uslova za način života koji je prihvatljiv Romima, te negovanje kulture stanovanja koja je prihvaćena u celini društva. OPŠTI CILJ: Unapređenje uslova stanovanja Roma u romskim naseljima u opštini Novi Bečej SPECIFIČNI CILJEVI: 1. Izgradnja infrastrukture u romskim naseljima 2. Izgradnja igrališta za decu 3. Rešiti problem atmosferske kanalizacije u romskim naseljima
Uz bolje uslove za stanovanje, važna su unapređenja i po pitanju kulture i informisanja, kao i bezbednosti u romskoj zajednici
Romski jezik se ne izučava u školama, tako da nije u upotrebi u oblasti kulture i medijima. Godinama se osnažuju kulturno – umetničke, pretežno folklorne aktivnosti romskih organizacija kulture opštine Novi Bečej. Nedovoljna je vidljivost kulturno umetničkih aktivnosti Roma. Informisanje na jezicima etničkih zajednica se realizuje na lokalnom radiju i to na mađarskom jeziku, dok nema programa na romskom jeziku. Kultura, tradicija i jezik su važne stavke u očuvanju identiteta romske zajednice, jer je romska zajednica jedna od najugroženijih po pitanju identiteta. U prethodnim periodu, manje ulagalo u kulturu i edukaciju, te se nije stvarala pozitivna slika o romskom jeziku. Jedan od zadataka je sačuvati kulturu i tradiciju od zaborava, na način da se omogući adekvatnija promocija romskog jezika, da se radi na podizanju svesti o značaju identiteta romske zajednice. Uz to, potrebno je unaprediti kvalitet informisanosti o romskom jeziku, kulturi i tradiciji, kao i prikazivanje romske tradicije u pozitivnom i nekritičnom svetlu.
Pojam bezbednosti podeljen je na ekonomsku i zdravstvenu sferu, segment životne sredine, obrazovanja, socijalne i političke bezbednosti u okviru ličnih i kolektivnih prava. Osnovni problem sa kojima se Romi suočavaju i iz kojeg proizilazi njihova nesigurnost, ali i ranjivost u pogledu bezbednosti je nezaposlenost i siromaštvo. Ako tom broju dodamo i one koji svoju nebezbednu situaciju vide u nemogućnosti da plate struju i grejanje, tj. osnovne mesečne obaveze, kao i hranu za sebe i svoju porodicu, onda možemo da zaključimo da je jedini izlaz koji Romi vide u okviru ekonomske i zdravstvene zaštite i većeg zapošljavanja.
Nasilje u porodici
Stopa ranog braka među opštom populacijom u Srbiji veoma je niska. U proseku jedna od dvadeset devojaka uzrasta od 15 do 19 godina se trenutno nalazi u venčanom ili nevenčanom braku. Međutim, rasprostranjenost ranog braka je mnogo veća među romskim stanovništvom u Srbiji. Za veliki broj Romkinja, prekid obrazovanja, praćen nedostatkom mogućnosti za zapošljavanje, vodi ka ranom braku i ranoj trudnoći. Ova situacija se odražava u stopi pohađanja osnovne škole među devojčicama iz romskih naselja. S obzirom na to da veruju da njihove ćerke treba da se pripreme za bračni život i majčinstvo, romski roditelji često ispisuju devojčice iz škole dok su one još veoma mlade (između 12 i 14 godina). U većini romskih porodica, nivo ženske autonomije je ograničen u mnogim aspektima – u obrazovanju, zapošljavanju, porodičnim odnosima, i planiranju porodice. Srpsko društvo je u celini veoma patrijarhalno, i to je posebno izraženo u romskim zajednicama, što se vidi u niskom, podređenom položaju romskih žena. Romkinje ulaze u proces biološke reprodukcije veoma rano i ostaju aktivne tokom čitavog perioda fertiliteta. Mlade udate Romkinje se suočavaju s dugim izazovom – nasiljem u porodici, i to ne samo od strane supruga, već i od suprugove porodice. Romske porodice su često veoma velike, sa nekoliko generacija koje dele isto domaćinstvo. Stoga je veoma važno povećanje bezbednosti Roma u opštini Novi Bečej, na način da se kontinuirano prati i jača svest o rodno-zasnovanom nasilju, kao i da se podiže i jača svest o rodnoj ravnopravnosti.
Sadržaj je kreiran u okviru projekta „Javni interes u žiži – Ka kvalitetnijem informisanju građana opštine Novi Bečej“ koji je sufinansiran iz budžeta opštine Novi Bečej. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
